60-179 Poznań
ul. Jeleniogórska 1/3
Napisz do nas
milosz.dolata@gmail.com
Zadzwoń do nas
+48 783-803-068
04 września 2023
Czy umowa zawarta w formie ustnej jest ważna?
Na postawione pytanie co do zasady można by było odpowiedzieć jednym słowem – tak. Jednak taka odpowiedź nie zawsze będzie prawidłowa, więc bezpieczniej odpowiedzieć – to zależy, co jest chyba ulubioną odpowiedzią większości prawników na zadawane im pytania.
W celu ustalenia czy umowa zawarta w formie ustnej jest ważna należy w pierwszej kolejności odwołać się do powszechnie obowiązującej zasady swobody umów. Wskazana zasada przewidziana została w art. 3531 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z przedstawionej zasady jasno wynika, że ustawodawca przyznał stronom znaczną dowolność w kształtowaniu łączących ich stosunków prawnych, również z zakresie formy danej czynności prawnej.
W konsekwencji ze wskazanej powyżej regulacji wynika również, że złożenie przez strony zgodnych oświadczeń woli, z których wynika wola zawarcia określonej umowy co do zasady wywołuje skutki prawne. Potwierdza to w szczególności art. 60 Kodeksu Cywilnego, definiujący pojęcie oświadczenia woli, zgodnie z którym z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej.
Należy jednak zauważyć, że istnieją określone ograniczania wskazanej powyżej zasady, dotyczące naruszenia właściwości (natury) stosunku prawnego, ustawy, czy tez zasad współżycia społecznego. Wskazać w tym miejscu należy, że najczęściej spotykane odstępstwo od przedstawionej zasady dotyczy sytuacji, w której przepisy prawa będą wymagały zachowania określonej formy dla skuteczności danej czynności prawnej. Przykładowo zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości wymaga dla swojej ważności zachowania formy aktu notarialnego. Niezachowanie wskazanej formy pociąga za sobą nieważność umowy. Zatem zawarcie takiej umowy w jakiejkolwiek innej formie (np. ustnej lub zwykłej formie pisemnej) nie wywoła żadnych skutków prawnych.
Należy jednak wskazać, że nie zawsze niezachowanie określonej formy czynności prawnej pociąga za sobą skutek w postaci nieważności. Wynika to wprost z regulacji przewidzianej w art. 73 §1 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, dokumentową albo elektroniczną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. Treść przywołanego przepisu jednoznacznie wskazuje, że dla określonych form czynności prawnych skutek w postaci nieważności występuje jedynie w sytuacji, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. Natomiast w sytuacji, gdy wskazany rygor nie został zastrzeżony, wówczas umowa jest ważna, jednak powstają określone ograniczenia dowodowe związane z faktem jej zawarcia, co będzie przedmiotem innego artykułu, który pojawi się na niniejszym blogu.
Przedstawione powyżej informacje potwierdzają, że polskie prawo z zasady przewiduje możliwość zawarcia ważnej umowy w formie ustnej. Warto jednak pamiętać, że zawarcie takiej umowy może w praktyce przysporzyć wielu problemów, w szczególności w sytuacji wejścia w spór z drugą stroną. Brak odzwierciedlenia określonych postanowień umownych na piśmie, czy też w innej formie umożliwiającej ich weryfikację powoduje powstanie znacznych trudności dowodowych, których wykazanie może okazać się konieczne w celu właściwego wyegzekwowania wykonania określonej umowy (w tym dochodzenia zapłaty wynikającej z danej umowy).
W przypadku wątpliwości w ustaleniu ważności danej umowy, czy też sprawdzenia wymaganej formy dla określonego rodzaju umowy, zapraszam do kontaktu z Kancelarią.
Najnowsze posty
Zadzwoń:
Napisz:
Zakres usług
Doradztwo prawne na rzecz osób fizycznych
Obsługa przedsiębiorców
Obsługa korporacyjna spółek
Reprezentacja w postępowaniach sądowych