Postępująca informatyzacja, która w coraz szerszym zakresie dotyka już w zasadzie wszystkie rodzaje działalności, upowszechniła zawieranie umów w formie skanów. W praktyce zawarcie takiej umowy polega najczęściej na przesłaniu za pośrednictwem poczty elektronicznej skanu jednostronnie podpisanej umowy do drugiej strony z jednoczesną prośbą o jej wydrukowanie, podpisanie oraz odesłanie obustronnie podpisanego skanu umowy. Czy zawarcie umowy w przedstawiony sposób jest ważne?
W celu uzyskania odpowiedzi na wskazane pytanie należy odnieść się do problematyki formy czynności prawnej, która była już przedmiotem szczegółowej analizy na niniejszym blogu w artykule poświęconym możliwości zawarcia umowy w formie ustnej. Dla porządku należy jednak wskazać, że co do zasady, jeżeli przepisy prawa nie przewidują konieczności zachowania odpowiedniej formy czynności prawnej dla jej ważności, to określona umowa może zostać skutecznie zawarta w dowolnej formie. W konsekwencji rozważania na temat skuteczności zawarcia umowy w formie podpisanego skanu należy rozpocząć od ustalenia, czy zawarcie danej umowy nie wymaga zachowania dla swojej skuteczności określonej formy czynności prawnej. Niezależnie od obowiązujących przepisów, konieczność zawarcia umowy w określonej formie może również wynikać z woli samych stron (np. gdy strony w zawartej wcześniej umowie wskażą, że wszelkie zmiany lub uzupełniania umowy wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności).
W dalszej kolejności należy wskazać, iż jedna z ostatnich nowelizacji Kodeksu Cywilnego, wprowadziła nową formę czynności prawnej, tzw. formę dokumentową. Zgodnie z art. 772 wskazanej ustawy, do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. W tym miejscu należy podkreślić, że zawarcie umowy w formie skanu stanowi właśnie zawarcie umowy w formie dokumentowej. Nie sposób bowiem uznać, że wydrukowany i podpisany dokument skanu stanowi zachowanie tradycyjnej formy pisemnej, która dla swojej skuteczności wymaga własnoręcznych podpisów stron utrwalonych na dokumencie umowy (mamy tutaj do czynienia jedynie z odwzorowaniem podpisów stron).
Dla właściwego zabezpieczenia swoich interesów, związanych ze skutecznym zawarciem umowy, warto w wiadomości e-mail wysłanej do drugiej strony wskazać, że wyrażamy zgodę na zawarcie umowy w formie dokumentowej i poprosić o tożsame oświadczenie drugą stronę. Wówczas, jeżeli przepisy prawa lub wcześniejszej ustalenia stron nie przewidują innej formy dla skuteczności danej umowy, będziemy mieli pewność, że nasza umowa została skutecznie zawarta i uzyskamy dowód potwierdzający tenże fakt.
Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że zawarcie umowy w formie podpisanego skanu jest co do zasady dopuszczalne, jednak w praktyce może wywoływać sporo trudności.
W przypadku wątpliwości związanych z prawidłowym zawarciem umowy w analizowanej formie zapraszam do kontaktu.